Tối ưu hóa mặt bằng nhà máy giúp doanh nghiệp tiết kiệm được tối đa thời gian và chi phí của mình trong suốt quá trình sản xuất. Do đó, trong quá trình xây dựng nhà xưởng doanh nghiệp nên tuân thủ các nguyên tắc về thiết kế và hướng dẫn tối ưu mặt bằng sau đây.
1. Tại sao cần phải tối ưu mặt bằng nhà máy?
Tối ưu hóa mặt bằng là công việc quan trọng mà mọi doanh nghiệp đều cần phải lưu ý. Việc tối ưu trước khi xây dựng sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí và thời gian cho quá trình xây dựng và vận hành sau này.
Ngoài ra, việc tối ưu mặt bằng nhà máy còn đem lại nhiều ưu điểm khác:
- Giảm tối đa chi phí: Quy hoạch từng phân khu rõ ràng giúp quá trình vận chuyển nguyên vật liệu, sản phẩm nhanh hơn. Quy trình từ tiếp nhận, vận chuyển nguyên vật liệu cho đến đóng gói và giao hàng cho khách trở nên thuận tiện hơn. Từ đó giảm chi phí sản xuất và thời gian chờ đợi.
- Loại bỏ tình trạng di chuyển dư thừa gây lãng phí không cần thiết giữa các bộ phận và giữa các nhân viên với nhau. Những công đoạn làm ảnh hưởng và gây ách tắc đến hoạt động sản xuất của nhà máy được điều chỉnh và giảm thiểu tối đa.
- Không gian nhà xưởng được tận dụng và có hiệu quả hơn, tạo điều kiện giúp vấn đề liên lạc, giao dịch giữa các bộ phận trong nhà máy thuận tiện hơn.
- Đáp ứng đầy đủ các quy định và yêu cầu của nhà nước về đảm bảo an toàn cho người lao động và tài sản trong suốt quá trình làm việc.
2. Nguyên tắc tối ưu mặt bằng nhà máy
Để mặt bằng nhà xưởng được sắp xếp và bố trí hợp lý, doanh nghiệp cần tuân thủ các nguyên tắc cơ bản sau đây:
2.1. Tuân thủ quy trình công nghệ sản xuất
Các bộ phận trong dây chuyền sản xuất phải sắp xếp theo một thứ tự nhất định, từ khâu sơ chế nguyên vật liệu cho đến khâu sản xuất ra thành phẩm.
Công đoạn nào được thực hiện trước thì bộ phận sản xuất được thiết kế gần kho nguyên vật liệu nhất. Công đoạn cuối cùng được sắp xếp gần kho thành phẩm nhất. Các bộ phận có mối quan hệ trực tiếp với nhau phải được thiết kế đặt cạnh nhau.
Kho nguyên vật liệu và kho thành phẩm nên được thiết kế tại khu vực gần đường giao thông chính để thuận tiện hơn cho quá trình vận chuyển.
2.2. Đảm bảo khả năng mở rộng sản xuất
Sản lượng thành phẩm gia tăng hoặc sản xuất đa dạng các loại thành phẩm khác nhau trong tương lai là điều tất yếu. Vì vậy, ngay từ khi lựa chọn địa điểm và thiết kế và mặt bằng nhà xưởng doanh nghiệp phải tính toán và dự kiến trước được vấn đề này.
2.3. Đảm bảo an toàn cho người lao động
Theo quy định của nhà nước, mọi công trình nhà xưởng khi thiết kế mặt bằng phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về đảm bảo an toàn cho người lao động và tài sản trong suốt quá trình vận hành. Điều này góp phần đảm bảo chất lượng sản xuất của thành phẩm, đồng thời tạo ra môi trường làm việc thoải mái, thuận lợi cho người lao động.
Nhà xưởng phải tuân thủ mọi quy định về chống rung, chống ồn, chống bụi, chống nóng, chống cháy nổ, thông gió, chiếu sáng,… Đặc biệt, các hệ thống, bộ phận sinh ra nhiều chất độc, khí có hại, khói, bụi… phải được sắp xếp và bố trí thành một khu riêng biệt, tránh xa khu vực có dân cư sinh sống.
Bộ phận, kho chứa các nguyên vật liệu dễ có khả năng gây cháy nổ phải được thiết kế và xây dựng xa khu vực sản xuất. Nhà kho được trang bị sẵn các trang thiết bị phòng cháy nổ nhằm ngăn ngừa và đảm bảo an toàn hơn cho doanh nghiệp.
Lưu ý: các trang thiết bị khi vận hành gây ra mức độ rung động lớn, gây ảnh hưởng đến các trang thiết bị xung quanh thì không nên bố trí đặt cạnh các thiết bị có giá trị lớn nhằm giảm thiểu tối đa thiệt hại không đáng có xảy ra.
2.4. Tận dụng không gian, mặt bằng sản xuất
Doanh nghiệp nên sử dụng giá đỡ cao nhiều tầng để tối ưu không gian hoặc kết hợp được nhiều phòng chức năng trên 1 diện tích. Ví dụ như xây dựng văn phòng bên trong nhà xưởng hoặc nhà xưởng tầng 1, văn phòng tầng 2.
2.5. Đảm bảo tính linh hoạt của hệ thống
Doanh nghiệp nên xem xét đến trường hợp thay đổi trong tương lai với mức chi phí thấp nhất. Dự kiến các điều có thể xảy ra như mở rộng sản xuất, thay đổi nhà kho… Việc thay đổi phải không làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.
2.6. Giảm thiểu ngược dòng nguyên vật liệu
Ngược dòng nguyên vật liệu không chỉ làm gia tăng khoảng cách vận chuyển mà còn gây ra tình trạng ùn tắc giao thông. Hoạt động vận hành, sản xuất kinh doanh có thể bị ảnh hưởng và gián đoạn dẫn đến các tác động không tốt đến thương hiệu.
3. Hướng dẫn tối ưu mặt bằng nhà máy
Sau đây là 2 bước giúp doanh nghiệp tối ưu mặt bằng hiệu quả.
3.1. Tối ưu mặt bằng khu vực sản xuất trong nhà máy
Có 3 cách tối ưu được sử dụng phổ biến nhất hiện nay là: Bố trí theo sản phẩm, bố trí theo quy trình sản xuất và bố trí theo vị trí cố định.
3.1.1. Bố trí theo sản phẩm
Bố trí mặt bằng nhà xưởng theo sản phẩm là việc sắp xếp dây chuyền sản xuất theo một dòng chảy liên tục từ khâu đầu tiên cho đến khâu cuối cùng.
Hình thức này thích hợp với doanh nghiệp sản xuất hàng loạt trên một dây chuyền liên tục. Khối lượng lớn, quy trình sản xuất có tính chất lặp đi lặp lại và nhu cầu sử dụng của con người là ổn định. Hoặc phù hợp với doanh nghiệp sản xuất một hay một số loại sản phẩm trong thời gian ngắn với số lượng lớn.
Một số doanh nghiệp nên áp dụng hình thức này đó là: doanh nghiệp sản xuất tủ lạnh, nước đóng chai, lắp ráp ô tô, dây chuyền chế biến lương thực thực phẩm, máy giặt,… Bên cạnh đó, bố trí mặt bằng nhà xưởng theo sản phẩm còn thích hợp với những doanh nghiệp cung ứng dịch vụ như: sân bay, đồ ăn nhanh, ngân hàng, bưu chính viễn thông,…
Đặc điểm hình thức bố trí mặt bằng nhà xưởng theo sản phẩm
- Nguyên vật liệu di chuyển theo dây chuyền hoặc băng tải cố định
- Các chi tiết gia công trên dây chuyền có khối lượng tương đối nhỏ
- Công nhân thường phụ trách hai hoặc nhiều hơn hai máy, yêu cầu kỹ thuật vừa phải
- Dây chuyền sản xuất thuộc loại chuyên dụng, tự động hóa cao
- Ít có những quy định chi tiết về trình tự kiểm tra, kiểm soát sản phẩm trong quá trình sản xuất
3.1.2. Bố trí theo quá trình sản xuất
Đây là hình thức thiết kế và bố trí xây dựng những bộ phận có chức năng hoặc công nghệ tương tự nhau thành một nhóm. Sản phẩm trong quá trình sản xuất sẽ di chuyển từ bộ phận này sang bộ phận khác.
Hình thức tối ưu này thích hợp với hoạt động sản xuất gián đoạn và đa dạng các loại mẫu mã. Đơn hàng thường xuyên có sự thay đổi với thể tích mỗi sản phẩm tương đối nhỏ. Các sản phẩm thường có quy trình chế tạo khác nhau với các công đoạn khác nhau. Hình thức này phù hợp cho nhà kho siêu thị, nhà máy hay văn phòng giao dịch…
Đặc điểm hình thức bố trí mặt bằng nhà xưởng theo quá trình sản xuất
- Đòi hỏi công nhân viên phải có trình độ kỹ thuật cao, lành nghề
- Thực hiện nhiều lệnh sản xuất trong quá trình sản xuất
- Nguyên vật liệu luôn có sự di chuyển từ bộ phận này sang bộ phận khác
- Quá trình gia công có khối lượng nguyên vật liệu lớn
- Cần trang bị kho nguyên vật liệu dự trữ rộng rãi
- Thiết bị vận chuyển phải đa năng
3.1.3. Bố trí theo vị trí cố định
Đây là hình thức sản phẩm được đặt cố định tại một vị trí và các nguyên vật liệu, trang thiết bị máy móc cũng như công nhân sẽ được vận chuyển đến vị trí của sản phẩm để thực hiện gia công, chế tạo.
Hình thức này thích hợp để ứng dụng trong các lĩnh vực sản xuất sản phẩm cồng kềnh, nặng không thể di chuyển hoặc dễ vỡ. Tiêu biểu như sản xuất máy bay, xây dựng công trình, các quy trình lắp ráp sản phẩm, đóng tàu thuyền,…
3.2. Tối ưu mặt bằng nhà kho của nhà máy
Nhà kho là nơi chứa thành phẩm hoặc nguyên liệu để sản xuất. Nhà kho được sắp xếp tối ưu sẽ giúp quá trình lấy hàng, sắp xếp hàng hóa nhanh chóng hơn.
Để tận dụng tối đa mặt bằng nhà kho, doanh nghiệp cần quan tâm đến một số nguyên tắc sau đây:
- Bố trí vị trí của nguyên vật liệu theo hình chữ S, Z hoặc L để dòng chảy nguyên vật liệu được diễn ra liên tục, giảm thiểu tối đa thời gian chuyển tiếp lãng phí không nên có.
- Độ rộng của khu vực di chuyển phải đủ lớn để có thể dễ dàng di chuyển nguyên vật liệu
- Tránh sắp xếp nguyên vật liệu vào các vị trí ngõ cụt
- Nên sử dụng hệ thống giá đỡ nhiều tầng để tận dụng tối đa không gian bên trên của nhà kho
4. SUMITECH – Đơn vị xây dựng, tư vấn giải pháp nhà xưởng, nhà máy, công nghiệp
SUMITECH cam kết mang đến cho khách hàng giải pháp tối ưu hóa mặt bằng nhà xưởng tốt nhất. Với hơn 10 năm kinh nghiệm, SUMITECH đảm bảo đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về chất lượng với thời gian thi công nhanh chóng và giá trị thẩm mỹ cao.
Thành công của SUMITECH được thể hiện bằng sự hài lòng và đồng hành của khách hàng trong suốt những năm tháng hoạt động qua. SUMITECH đã tham gia tư vấn và xây dựng nhà xưởng cho nhiều doanh nghiệp lớn trên khắp cả nước.
Để biết thêm chi tiết về tối ưu hóa mặt bằng nhà máy, khách hàng vui lòng liên hệ SUMITECH qua hotline hoặc các thông tin sau để được hỗ trợ. SUMITECH luôn sẵn sàng phục vụ quý khách 24/7.
- Hotline: 0989.060.987
- Email: info.sumitechvn@gmail.com
- Website: sumitech.vn